An Extensive Register for the Požega Sancak From 1579

A Diplomatic Description

Abstract

Kao što svi defteri uopšte pružaju obilje dragocjenih činjenica i podataka, tako je i opširni popisni defter za sandžak Požegu iz 1579. godine izvor od neprocjenjive važnosti za istoriju naših naroda u ovim krajevima. Sastavljen u vrijeme kada se osmanska vlast na ovom području već stabilizovala, defter sadrži kanun-namu za požeški sandžak, te opširni popis poreski obaveznog stanovništva u 30 nahija, koliko ih je ovaj sandžak 1579. godine i imao. Požeški je sandžak inače obuhvatao istočnu Slavoniju, a pripadao je jedno vrijeme budimskom, zatim bosanskom i kanjiškom ejaletu.

Posebna vrijednost ovog deftera je u tome što on registruje jedno specifično prelazno stanje, odnosno period, u kojem većina vlaškog stočarskog stanovništva, koje je ovdje masovno bilo korišteno kao kolonizacioni elemenat i na taj način i povlašteno, sada gubi te svoje povlastice i zapada postepeno u status raje.

Defteri za ovaj sandžak su do sada vrlo malo korišteni, iako se bez podataka kojd oni sadrže ne može prikazati ekonomska i socijalna istorija ovih krajeva.