Izbor gazela iz Divana Sulejmana Mezakije

gazeli sa rimom na elif

Sažetak

Sulejman Mezaki, bošnjački pjesnik iz 17. stoljeća, jedan je od istaknutijih predstavnika tzv. klasičnog perioda divanske književnosti u Bosni i Hercegovini. Spominju ga autori tezkira iz njegovom vremena, a kasnije se njegovo ime nalazi u historijama ili pregledima književnosti na osmanskom jeziku, kao i u enciklopedijama sve do današnjih dana. O njegovoj popularnosti u pjesničkim krugovima tog vremena svjedoče i brojni hronogrami koje su mu savremenici ispjevali nakon smrti.

Njegov cjelokupni pjesnički opus nosi pečat učenja mevlevijskog derviškom reda kojem je i sam pripadao. Iz bogatog Divana koji sadrži 29 kasida, 441 gazel, 9 tariha, 12 mufreda, te po jednu kit’u, rubaiju i museddes, a čiji se rukopis čuva u Istanbulu, Süleymaniye (Fatih) Kütüphânesi, No 3873, ovdje su predstavljeni gazeli sa rimom na elif (fol. 35b-38a).

Iz ovih nekoliko gazela Sulejmana Mezakije vide se karakteristike tzv. indijskog književnog stila (sebk-i hindi), koji je imao utjecaja na divansku književnost 17. stoljeća, pa tako i na bošnjačke pjesnike tog vremena. Duge složenice, neuobičajena poređenja, zamršene asocijacije i originalne slike, apstrakcija i ambigvitet, koji ponekad dosežu granice nerazumljivosti, predstavljaju teškoću u razumijevanju stihova ovog pjesnika. Tome treba dodati i upotrebu leksičkih jedinica u okviru njihovog tesavufskog stručnog registra koji predstavlja važan faktor pravilnog razumijevanja stihova.