Jedan anonimni izvještaj o diplomatskom putovanju poljskog ambasadora W. Miaskowskog u Tursku godine 1640-1641

Sažetak

Dokumenti i drugi izvori pisani u osmanskoj Turskoj koji se čuvaju u poljskim arhivima poznati su od prije desetak godina i, uglavnom su korišteni od strane istoričara iz političkih i diplomatskih izvještaja, naročito poljskih. Nasuprot tome, poznavanje tih tekstova izvan Poljske, a naročito u Turskoj, gdje se oni, možda, mogu pokazati korisnim za izučavanje nacionalne prošlosti, pokazuje se nedovoljnim, čemu je uzrok prvenstveno, jednostavno jezička barijera. Skoro nepoznati ostaju i podaci iz drugog plana koje su stvarali Poljaci, koji su u različitim vremenima posjećivali Tursku·i koji su iznosili svoja zapažanja na svakidašnji život stanovništva, takoder i u pokrajinama, na organizaciju carskog dvora, propise muslimanske religije, vojnu organizaciju, robove, arhitektonske objekte, običaje, nošnju, ishranu, itd. Sama praktična vrijednost, ·koja se inače ne može lako realizirati, da bi ovi tekstovi bili pristupačniji stranim naučnicima, postići će se stalnim njihovim izdavanjem, a istovremeno i prevođenjem.

U referatu se prezentira, u širim fragmentima, zapažanje jednog anonimnog autora koji je putovao zajedno sa ambasadorom W. Miaskowskim kojeg je sultanu poslao poljski kralj Wladyslaw IV Vasa. Autor tog izvještaja bi mogao biti možda neki Taszycki, čije krsno ime nije poznato, a pretpostavlja se da je Zygmunt Lubieniecki. Pa, iako to nije sigurno, mi se možemo osloniti na jednog svjedoka, očevica i na inteligentnog i čestitog posmatrača. On, u svom izvještaju, pruža izvjestan broj podataka o događajima unutar Osmanskog Carstva poslije smrti sultana Murata IV i na početku vladavine Ibrahima Delija. Detalji tog izvještaja mogu biti zanimljivi za etnografe, istoričare materijalne kulture, istoričare umjetnosti, a posebno za one istoričare koji istražuju običaje.