Ustanak Derviša Caré

Sažetak

U jesen 1843. godine u sjeverozapadnoj Makedoniji buknuo je ustanak protiv turske vlasti i brzo se raširio na teritoriji današnje Albanije, u Srbiji i na Kosovu. Na čelu ove pobune bio je Derviš Care. On je prvo zahvatio Gostivar, zatim Tetovo, Skopje, Kumanovo, Krivu Palanku, Vranje, Prištinu i čitavu oblast Ljume u Albaniji. Ovaj ustanak je trajao čitavu godinu, to jeste do jeseni 1844. godine. Učesnici ovog ustanka su bili uglavnom Albanci, pod vodstvom svojih aga i begova. Razlog ovog ustanka je bio prisilna regrutacija. Nakon reformi sultana Abdul Medžida (tanzimata) svi muslimani, tu se podrazumijevaju i Albanci-muslimani, morali su biti podvrgnuti regrutaciji i u vremenu od sedam godina služiti tursku armiju. Ovi posljednji slati su da služe vojsku u Maloj Aziji ili sjevernoj Africi. Albanci su protestovali i protiv ukidanja albanskih lokalnih paša i begova. Ustanak je imao antireformatorski i antiturski, ali ne i antifeudalni karakter. Ustanici su imali aspiracije na autonomiju Albanije u okvirima Osmanskog Carstva. Prvi i drugi srpski ustanak iz 1804. i 1814. godine, kao i grčki ustanak iz 1821. godine, imali su izvjestan uticaj na jedan broj pobunjenika koji su željeli autonomiju Albanije sličnu autonomiji Srbije i Grčke i stvaranje, u isto vrijeme, Velike Albanije. Te ustanike su vodili, uglavnom, age i begovi koji su željeli autonomiju Albanije uz očuvanje feudalnog sistema. Poslije velikih bitaka kod sela Katlanovo i Mavrovo, pobunu je ugušio Omer-paša Latas.