Djelatnost Carske ljevaonice topova (Ṭōpẖāne-i'āmire) u Istanbulu početkom šesnaestog stoljeća prema neobjavljenim turskim izvorima

Sažetak

Ova historijsko-ekonomska studija obrađuje jedan dosta značajan problem otomanske ratne historije: proizvodnju oružja i izvore sirovina koje je koristila Ṭōpẖāne-i'āmire u Istanbulu početkom XVI stoljeća. Studija je utemeljena na turskim neobjavljenim arhivskim dokumentima, odnosno predstavlja analizu Maliyeden Mudevver deftera No. 7668, broj l pod naslovom: Obračun bakra, bronze i kalaja za lijevanje novih topova u Carskoj ljevaonici topova od 29. safara 928. g. do kraja džumadal-ahira 932. tj. od 28. januara 1922. do 12. aprila 1526. god.

Rad tretira problem unutrašnje organizacije Ṭōpẖāne-i'āmire, te djelatnost oko nabavke sirovina i proizvodnji topova čije podatke sadrži navedeni defter. Naime, potrebe za sirovinama Ṭōpẖāna je zadovoljavala na dva načina: 1. nabavkom bakra i kala ja iz rudnika Kastamonu i drugih domaćih nalazišta, odnosno izvan imperije posredstvom Baġçe-i'amire koja se nalazila na Topkapi saraju i Maẖzen-i ḳule na Galati, 2. nabavkom bronze sakupljanjem oštećenog i neupotrebljivog oružja širom imperije (U defteru se spominju nabavke sa Rodosa i iz Foče).

Pored niza podataka o nabavci sirovina i proizvodnji oružja, defter koji je predmet analize u ovoj studiji inicira, po mišljenju autora i niz značajnih pitanja koja će trebati rasvijetliti kao npr. koliko je artiljerijskih oruđa proizvedeno u Ṭōpẖān i u tom periodu i kasnije, a koliko u drugim objektima za proizvodnju naoružanja. Koliko je to oružje korišteno u suhozemnim snagama, a koliko u mornarici, te finansijske aspekte proizvodnje artiljerijskog oruđa u Tophani, odnosno u Turskoj imperiji toga perioda.