'Ali-dede al-Bosnawi: Risalatu fi bayani rigali l-gayb

Sažetak

Kao istaknuti predstavnik halvetijskog reda i čuvar sultan Sulejmanova turbeta u Sigetu, 'Ala'u d-din 'Ali-dede al-Bosnawi (umro 1007/1598 g.) radio je, između ostalog, i na uvođenju serhatskih „murida“ u ovaj derviški red. U tom smislu, on je napisao i brojne rasprave iz područja tasawwufa, u kojima raspravlja o pojmu „walayata“, izvornosti sufijskog učenja i moralnom liku „murida“. Rasprava „Risalatu fi bayani rigali l-gayb“ predstavlja također njegov pokušaj teorijske eksplikacije vjerovanja u »transcendentno ljudstvo«, odnosno skicu predavanja u kojem on navodi hijerarhijsku ljestvicu „transcendentnog ljudstva“ i njegove uloge u okviru hijerohistorije. Kao takva, ova rasprava predstavlja uvod u jednu širu cjelinu napisa o tasawwufu koji su pisani pod jakim uticajem Ibn Arabijeva djela „al-futfthatu l-makkiyya“ (Otkrovenja Meke). U okviru ove cjeline autor djelomično rasvjetljava i neka druga značajna pitanja, kao što su: sufijsko učenje o čovjeku, fenomen „sultanova šejha“ i njegovo tumačenje događaja „naklonošću evlija“ te „izvornost“ narodnog vjerovanja u moć „dobrih“.

Do sada su poznata dva rukopisa ove rasprave. Jedan se nalazi u Rukopisnoj zbirci Orijentalnog instituta u Sarajevu, kodeks broj 604, a drugi u Gazi Husrevbegovoj biblioteci u Sarajevu, kodeks broj 946.