Okviri i pretpostavke književnosti mahdžera

Sažetak

Književnost mahdžera (književnost arapske emigracije u SAD), stvarana uglavnom između dva svjetska rata, predstavlja nezaobilaznu pojavu u proučavanju moderne arapske književnosti. Nastajući  u prelomnom dobu razvoja arapske književnosti, ona je u određenoj mjeri obilježena vremenom u kome je nastajala i uticajem književnosti i kulture zapadnog civilizacijskog kruga.

Književnici mahdžera su arapski hrišćani koji su iz Libana, Sirije i Palestine emigrirali u SAD i tamo osnovali znameniti književni pokret koji je bitno obogatio arapsku književnu tradiciju. U vrijeme koje je prethodilo emigriranju, ove arapske zemlje bile su izložene snažnom evro-američkom i ruskom uticaju. Početno interesovanje ovih zemalja za Bliski istok motivisana je širenjem uticaja hrišćanstva. Zbog toga su brojne vjerske misije osnivale crkve i škole internatskog tipa u kojima su se izučavali najprije vjerski, a zatim i svjetovni predmeti. Ovakva vrsta prosvjećivanja praćena je intenzivnim razvojem štamparstva i izdavačkom djelatnošću na arapskom jeziku.

Zahvaljujući bogatoj aktivnosti francuskih, američkih i ruskih misionara, spomenute zemlje Bliskog istoka su postale prava žarišta kulturnog preporoda. Misionarske institucije stvorile su plejadu arapskih intelektualaca koji su širili duh preporoda ne samo u svojim zemljama, nego po cijelom arapskom istoku i stvarali su u kulturi takvu klimu koja će omogućiti generacijama neposredno poslije njih da ostvare velike domete na polju humanitarnih nauka, umjetničke književnosti i književnoteorijske misli.

Ovoj generaciji pripadaju i književnici mahdžera koji su dobro poznavali vlastitu književnu tradiciju, ali su poznavali i evropsku i američku književnost. Kao obrazovani emigranti, u SAD su došli do saznanja o nekim fundamentalnim razlikama između orijentalnog i zapadnjačkog mentaliteta i to su najčešće posmatrali kroz različitu prevalentnost imaginacije i racia, što je imalo dalekosežne posljedice za njihovo shvatanje umjetnosti.