Arhiv Orijentalnog instituta u Sarajevu

Sažetak

Ovaj članak sadrži pregled materijala koji se čuvaju u arhivu Orijentalnog instituta u Sarajevu. Pregled se sastoji od dva dijela – originalna građa i mikrofilmovana i fotokopirana građa.

U prvom dijelu dat je pregled fondova i zbirki originalne građe koji se čuvaju u arhivu. Zbirka Manuscripta turcica sadzži građu koja datira od 16. do 19. v. Ova zbirka sadtži fermane, berate, bujruldije, sudska rješenja, izvode iz -sumamih deftera, finansijske isprave itd. Uz opis zbirke, daje se sadtžaj i nekoliko zanimljivih dokumenata.

Zbirka sidžila. Ova zbirka sadrži 66 sidžila (protokola mjesnih sudova) od polovine 19. v. do završetka otomanske vladavine u BiH. Istaknut je značaj ovih izvora kod proučavanja istorije pojedinih regija. Na kraju je dat kratak pregled o brojnom stanju sidžila za određene kadiluke.

Fond Vilajetski arhiv. Ovo je najveći fond athiva Instituta, i u njemu ima oko 200.000 dokumenata. On sadzži građu koja je nastala u posljednjih tridesetak godina turske vladavine u BiH. Sačinjen je registar za oko 6000 predmeta.

Osim pojedinačnih dokumenata, sačuvano je 450 knjiga protokola u koje je uvođena poslana i primljena građa s datumom otpreme i prijema i kratkim sadzžajem spiSa. U prilogu opisa ovog fonda nalazi se jedan broj rezimea interesantnijih dokumenata.

Zbirka tapija. Tapije su dokumenti o posjedovanju zemljišta. Sve tapije u zbirci datiraju iz druge polovine 19. v. Ova građa je klasificirana po godinama.

U poglavlju o mikrofilmovima i fotokopiranom materijalu dat je pregled snimljene građe u zemlji i inostranstvu. U zemlji je izvršeno mikrofilmovanje jednog određenog broja turskih dokumenata iz Dubrovnika, Skopja, Zagreba i Sarajeva; isto je učinjeno i u inostranstvu -u Parizu, Beču, Varšavi, Ankari i Istanbulu. Naravno, najznačajnija i najbrojnija građa je iz Istanbula, dugogodišnjeg centra Osmanske carevine. Prvenstveno su snimani defteri za sve krajeve Jugoslavije. U ovom članku je dat pregled deftera za pojedine sandžake čije fotokopije posjeduje arhiv Instituta. Snimljen je, takođe, i dio građe o I srpskom ustanku.

Na kraju članka dat je kratak pregled izdanja turskih izvora kao i neke studije radnika Orijentalnog instituta i drugih naučnih radnika -osmanista, zasnovane na ovim izvorima.