Hurufijski pjesnik Vahdeti Bosnevi i njegov divan

Sažetak

Heretička kurufijska sekta nastala krajem 14. vijeka tl Iranu, iako nakon samog osnutka izložena surovim progonima, održala se do polovine 17. vijeka, a njena učenja, modifikovana i uklopljena u učenja drugih bratstava, posebno bektašijsko, do danas. Tumačeći Kur'an na krajnje ezoteričan način, gdje su bitnu ulogu igrali brojčana vrijednost pojedinih slova arapsko-perzijskog alfabeta i njihov međusobni odnos (odatle i ime Hurufi ḥurûf-ar slova) kao i traženje ekvivalenata tim slovima u ljudskom licu kao „drugoj knjizi božjoj“, pripadnici sekte izazvali su srdžbu vjerskih čistunaca i predstavnika zvanične ortodoksije što je uslovilo tragičnu sudbinu njenih protagonista, pa i samog osnivača reda Fazlullaha Esterabadija, ubijenog 1394.

U poznatim progonima heretičkih bratstava II Bosni polovinom 16. vijeka uz bosanske hamzevije· .stradale su i hurufije. Pripadnik i, rekli bismo, apologet ove sekte bio je pjesnik-svađalica i, sigumone uvijek dobrovoljno, lutalica Ahmed Vahdeti koji je iz rodnog Dobruna slao satire i rugalice predstavnicima vlasti i ortodoksne uleme koja mu je vjerovatno i prišila pogrdni nadimak „mülḥid“ - raskolnik.