O Satiju al-Husriju i njegovoj nacionalnoj ideji

Sažetak

Ovaj rad se sastoji iz Ma dela: kratkog uvoda o biografiji i nacionalnoj ideji Satija al-Husrija, jednog od utemeljitelja modernog arapskog nacionalizma i prevoda tri poglavlja iz njegove knjige pod naslovom Predavanja o nastanku nacionalne ideje (Kairo 1951) koja se odnose na nacionalnu ideju i stvaranje nacionalnih država na Balkanu: Bugarske, Jugoslavije i Albanije.

Polazeći od činjenice da je Sati al-Husri bio svedok nekih važnih zbivanja za vreme skoro deceniju dugog službovanja na Balkanu početkom dvadesetog veka, te zanimljivosti njegovih opservacija o nastanku i razvoju nacionalne ideje kod naroda Bugarske, Jugoslavije i Albanije u periodu slabljenja i pada Osmanskog Carstva, treba posebno podvući aktuelnost i značaj njegovih razmišljanja sa stanovišta današnjih društveno-političkih prilika na ovim prostorima. U odlomcima koji su prevedeni posebno je primetan alHusrijev naglasak na ulozi jezika i religije u formiranju nacija, specifičnosti Bugarske i Jugoslavije kao zajedničkog prostora više nacija, te ocene i pretpostavke formiranja nacionalne samosvesti Albanaca gde ima ponekad preteranih uprošćavanja pod uticajem Fihteove ideje o ulozi jezika u formiranju nacija. U ovom obliku, medutim, rad je zanimljiv i kao podsticaj za naučno utemeljenije bavljenje pitanjima nacionalne ideje na Balkanu, uz uvažavanje čitavog niza faktora koji su uticali i na aktuelno društveno-političko stanje u ovoj oblasti.