Saobraćaj u Makedoniji u poslednjim vekovima turske vladavine

Sažetak

U prvim vekovima osmanske vladavine Makedonija je bila prekrivena širokom mrežom suvozemnih puteva. Izgradnja, popravke i održavanje puteva najpre su bile uslovljene ratnostrateškim motivima, a zatim i ekonomskim zahtevima. Jedan od najstarijih i vrlo važnih puteva do kraja 18. veka bio je poznati Via Egnatia, koji je povezivao Rim sa Carigradom čija se trasa kretala pravcem Drač - Elbasan - Straga - Ohrid - Rese - Bitola - Lerin (Florina) - Ostrvo (Arnisa) - Boden (Edesa) - Pela - Solun - Amfipolis - Filipi - Kavala - Enos i kod İpsala na Marici spajao se sa Carigradskim putem (Via Militaris) koji je povezivao Carigrad sa Beogradom i Budimom. Sa jadranske obale prema Carigradu, odnosno Egejom preko Makedonije prolazili su i drugi putevi: jedan pravcem Debar - Kičevo - Prilep - Demir Kapija - Dojran - Ser - Sihna - Drama - Kavala i dalje putem Via Egnatia prema Carigradu, a drugi preko Skadra - Prizrena - Skoplja - Kumanova - Stracina - Krive Palanke - Đustendila - Samokova i dalje putem Via Militaris. Sa razvojem trgovine Osmanske imperije sa Austrijom i Rusijom u 17. veku, veoma veliki značaj dobili su putevi meridijanskog pravca. Jedna trasa ove relacije bila je Solun - Kukuš - Dojran - Strumica - Radoviš - Štip - Veles - Skoplje - Niš, odnosno Štip - Kumanovo - Niš - Beograd i dalje Pešta i Beč, odnosno Evropa. Za vreme Prvog srpskog ustanka i tzv. kontinentalne blokade povećao se značaj starog bosansko - makedonskog puta Solun - Kukuš - Dojran - Strumica - Radoviš - Stip - Kumanovo - Priština - Vučitrn - Banjska - Novi Pazar - Sjenica - Prijepolje - Čajniče - Sarajevo i dalje Austrija i Italija, odnosno Evropa.