“Bosanski” turski i njegova autentična obilježja

Sažetak

Dijalektološke karakteristike turskih govora Balkana formirale su se tokom vrlo složenih migracionih kretanja i pod znatnim utjecajima neturskog (pretežno slavenskog) jezičkog supstrata. Ti su utjecaji naročito očigledni na nivou sintakse. Pored velikog broja zajedničkih crta koje se, generalno uzevši, mogu identificirati kao “slavenske”, neosporno je da svaki od tih dijalekata nosi i zasebnosti koje se baziraju upravo na specifičnostima supstrata na kojima su nastavili svoju egzistenciju. Analizirajući neke utjecaje srpskohrvatskog jezika na “bosanski” turski, koji su na nivou sintakse očigledni ne samo u poretku rečeničkih konstituenata nego i u konjunkcionalizaciji turskih zamjenica, priloga i priloških izraza (svojevrsni kalkovi sh. veznika!), autor zaključuje sljedeće: a) daje “bosanski” dijalekat osoben po tome što su se njime služili nenativni (bilingvalni) govornici i da je on bio sredstvo usmenog sporazumijevanja etnički neturskog stanovništva Bosne s etnički turskim i drugim neslavenskim podanicima Osmanskog Carstva; b) daje, iz tog razloga, utjecaj maternjeg jezika, tj. srpskohrvatske sintakse, bio intenzivniji; c) daje “bosanski” dijalekat neosporno pripadao zapađnorumelijskim (balkanskim) dijalektima turskog jezika, te da njegovo sintaktičko ustrojstvo daje za pravo da bude nazvan “bosanskim”, ne samo u smislu njegovog geografskog nego i varijantno-tipološkog određenja.