Kruženje čaše

od Walīd ibn Yazīda do Zijaije Mostarca

Sažetak

Među motive koji se javljaju još na samom početku klasičnog razdoblja arapske poezije spada i motiv kruženja čaše. Širenjem i grananjem spomenuti motiv dospijeva i u nacionalne književnosti drugih narodapripadnika orijentalno-islamskog kulturnog kruga, prije svih perzijsku i tursku. Premda je prevashodno imanentan ljubavnoj lirici i vinskoj poeziji, motiv kruženja čaše doživljava značajan zamah i smisaoni preobrat u sufijskoj poeziji. U ovom radu praćen je proces amplifikacije motiva kruženja čaše kroz različite književne tradicije, vrste i razdoblja, od njegovog prvog nalaza u poeziji Walīd ibn Yazīda pa sve do jednog gazela Zijaije Mostarca na perzijskom jeziku, čime je potvrđeno da je razmatrani motiv situiran i u književnosti Bošnjaka na orijentalnim jezicima. Širenjem, grananjem i variranjem u različitim književnim tradicijama i razdobljima, motiv kruženja čaše zaslužio je status toposa, jednog od onih snažno pozicioniranih općih mjesta koja iznimno kompleksnu i razuđenu književnost orijentalno-islamskog kulturnog kruga održavaju kao univerzalan nadjezični književni sistem.