II Abdulhamid'in bir politika uygulamasi

Abstract

Kao što se zna, usprkos reformama Tanzimata, osmanskoj ideologiji i proglasu ustava nisu se mogle zaustaviti želje nemuslimana za odvajanjem od Carstva, sačuvati jedinstvo zemlje ni dosegnuti do uspjeha savremenih kretanja. Naprotiv Osmansko Carstvo se još više rasparčavalo, nestajalo i na kraju, došlo u položaj eksploatisane države. Berlinskim kongresom 1878. odvojen je od Carstva jedan veliki dio hrišćanskih naroda, ili je dobio autonomiju. Turci u Osmanskom Carstvu, koji su sa vjerske strane muslimani a sa etničke Turci, došli su do vladajućih položaja. Poslije 1878. godine na krajnjem Zapadu Carstva je Arnavutluk i Arnavuti bliski Evropi i hrišćanskom svijetu: na krajnjem Jugu engleski i francuski interesi, Ara bisko poluostrvo i Arapi: što se tiče krajnjeg Istoka tamo su bili Ermeni koji su imali pretenzije na njega i Rusija koja je željela da ga okupira, Istočna Anadolija i Turci-Kurdi-Ermeni. Kada objedinimo ove tri oblasti na karti nastaje prost trougao. U dva ugla ovoga trougla su muslimani Arnauti, koji nisu Turci, i Arapi. što se tiče trećeg ugla njega su zauzeli Turci muslimani, Kurdi i Ermeni hrišćani. U centru tj. u Anadoliji su Turci a u Rum.eliji većina Turaka.

Temelj politike Abdulhamida II sastojao se od čuvanja ova tri ugla koja su precizirala trougao,· od uspostavljanja ravnoteže između trougla i centralnih oblasti sa tri ugla i dovođenjem njih u jaku poziciju pred vanjskim uticajima, i od obezbjeđenja jedinstva Osmanskog Carstva. Osnovna misao koja je trebala da dokaže postojanje ove ravnoteže bila je Panislamizam, jer je jedina veza koja veže razne muslimanske narode jedne sa drugima, vjera islam, islamsko jedinstvo, halifa i halifat. Nije bila naročito moralno i idejno ubjedljiva misao o osmanstvu Osmanlilik pa je osnažila ideja o Pansilamizmu. Da bi primijenio ovu svoju politiku Abdulhamid je počeo od Arnavutluka, Arabije i Istočne Anadolije.

Postojanje sličnih karakteristika u geografskoj i socijalnoj strukturi oblasti čija su imena gore navedena i odnosima sa lstanbulom dali su prilike Abdulhamidu Il da primijeni istu politiku u svakoj od ove tri oblasti. Služeći se položajem hilafeta i nazivom halifa Abdulhamid je nastojao da u ove oblasti uspostavi islamsku politiku centralizam i ravnotežu, da lično za sebe veže plemena koja su se nalazila u tim oblastima, plemenske starješine i vjerske šejhove a zatim i autoritet države. Sa druge strane otvorio je u Istanbulu Aširet Mekteb za djecu plemenskih starješina i prvaka: od Arnavuda je osnovao Saray Muhafiz Birligi: učinio je da se za plemena Istočne Anadolije uspostavi Hamidiye Suvari Alaylari. Na ovaj način je povezao u državu sultanat i halifat, zbližio plemena i ulio povjerenje prema njima.

Na kraju možemo reći: da je Abdulhamid Il ovom svojom politikom, uspio da plemena od kojih stoljećima država nije imala korist a koja su čak bila povod nemira, dovede u korisnu poziciju za državu i da učini sudionicima u sudbini Carstva. Može se reći da je i bilo uspjeha do određenog stepena. Posebno organizujući muslimanska plemena protiv Ermena u Istočnoj Anadoliji nije dao prilike da se tamo uspostavi Ermenska država. Ocjenu ove politike koju je slijedio Abdulhamid n treba dati u svjetlu događaja koji su se pojavili između 1908-1918. godine.