Fevzijin Bulbulistan kao pokazatelj estetike istovjetnosti

Sažetak

Rad predstavlja nastojanje da se odgovori na pitanje koliko je Fevzija bio originalan u pisanju Bulbulistana i u kojoj mjeri je pozajmljivao tematiku i motive iz drugih izvora. Da bi se odgovorilo na ovo pitanje Bulbulistan je doveden u kontekst intertekstualnih dijaloga sa drugim djelima perzijske klasične književnosti, konkretnije sa Sa’dijevim Đulistanom i Džamijevim Beharistanom, koja su predstavljala uzor i ideal Fevziji tokom pisanja Bulbulistana. Poredivši Bulbulistan sa njegovim književnim uzorima, na razini intertekstualnih prožimanja takvih tekstova, uočavaju se brojne sličnosti, koje se ogledaju u velikom broju književnih pozajmica na strukturalno-sadržajnoj razini teksta i na jezičko--stilskoj razini teksta.

Osim njegovih književnih uzora, na Fevziju su u tematskom pogledu utjecala i druga poznata djela perzijske književnosti, poput Džamijeva djela Dahovi bliskosti (Nafahāt al-’ons), koje spada u red najpoznatijih biografskih sufijskih djela, zatim Hronike odabranih (Tazkerat al-’ouliyā’) Feriduddina Attara, jednog od najvećih perzijskih pjesnika sufijske orijentacije, te čuvenog sufijskog djela Raskrivanje skrivenog (Kašf al-mahğūb), čiji je autor Ali ben Osman Hodžviri. Sve preuzete priče i tematske cjeline Fevzija je inkorporirao u Bulbulistan sa izvjesnim tematskim i stilskim ekspanzijama. Naime, on je priče proširio, obogativši ih dijalozima, mnogobrojnim opisima i stihovima i na taj im je način dao jedan sasvim novi pečat. Osim navedenih motiva koje je Fevzija pozajmio iz raznih djela, u Bulbulistanu su zastupljeni neki motivi i teme iz Kur’ana i hadisa. Preuzimanje fabula, motiva i tema iz navedenih djela govori da je Fevzija veoma dobro poznavao tradiciju, što je u doba klasicizma bio jedan od uslova za nastanak djela vrijednog pažnje, budući da je tradicija predstavljala “rezervoar motiva”.

S obzirom na to da je Fevzija u Bulbulistan prenio teme, motive, izraze i postupke koji se ponavljaju i modificiraju iz jednog djela u drugo, iz jedne generacije autora u drugu generaciju, može se reći da je Bulbulistan pokazatelj estetike istovjetnosti.